Veel mensen werken hard om te herstellen van grote trauma’s—ongevallen, misbruik, verraad—maar ontdekken dat de symptomen keer op keer terugkomen. Dit artikel onderzoekt hoe onverwerkte hechtingswonden uit de kindertijd het zenuwstelsel stilletjes in overlevingsmodus houden, waardoor latere trauma-reacties versterkt worden. Het is essentieel om de oorzaak aan te pakken, niet alleen het evenement.
Je hebt iets ingrijpends meegemaakt—een ongeluk, een breuk, verraad, of verlies—en zelfs na therapie of tijd blijft de impact voelbaar. Misschien merk je dat je hyperalert bent, angstig, afgesloten of snel getriggerd door dingen die je ‘niet meer zo zouden moeten beïnvloeden’. Dit kan verwarrend en frustrerend zijn. Je hebt het trauma verwerkt, maar waarom blijft het dan terugkomen? Het antwoord ligt vaak dieper—onder het evenement zelf—in het zenuwstelsel dat is gevormd door je vroegste relaties.
Het Ontbrekende Stuk: Hechtingswonden uit de Kindertijd
De meeste mensen denken bij trauma aan een specifiek, overweldigend evenement—wat psychologen ‘groot trauma’ noemen. Maar vaak leggen vroege hechtingswonden—zoals emotionele verwaarlozing, inconsistent zorggedrag, schaamte of niet veilig kunnen zijn in het uiten van emoties—de basis voor hoe we latere trauma’s ervaren en verwerken.
Met andere woorden: wanneer je vroege behoeften aan veiligheid, verbinding en troost niet consistent vervuld werden, leerde je zenuwstelsel om alert te blijven, zichzelf te beschermen of zich af te sluiten—zelfs in situaties die niet echt gevaarlijk zijn. Dus wanneer er later een groot trauma gebeurt, komt dit terecht in een zenuwstelsel dat al is getraind om de wereld als onvoorspelbaar of onveilig te zien. Het trauma wordt dan niet alleen ‘opgeslagen’, maar verweven in een overlevingspatroon dat er al was sinds je kindertijd.
Trauma gaat niet altijd over het evenement—het gaat over wat het zenuwstelsel heeft geleerd
Stel je voor dat je als volwassene betrokken raakt bij een auto-ongeluk en symptomen van PTSS ontwikkelt: flashbacks, slapeloosheid, spanning, vermijding. Standaard traumatherapie kan je helpen om het ongeluk zelf te verwerken. Maar als je in je kindertijd hebt ervaren dat er niemand was om je te troosten wanneer je bang was—of als je emoties niet veilig waren om uit te drukken—dan houdt je zenuwstelsel niet alleen het geheugen van het ongeluk vast. Het houdt het gevoel vast van alleen zijn, onveilig zijn of vastzitten, dingen die al in je systeem waren ingeprent vanaf jonge leeftijd.
Daarom kan therapie die zich alleen richt op het evenement, incompleet aanvoelen. Het emotionele landschap van de vroege hechting—wat je lichaam leerde te verwachten van anderen en van de wereld—speelt een cruciale rol in hoe je reageert op en herstelt van groot trauma.
Hechtingsgerichte EMDR: Terug naar de Oorsprong
Hier komen hersen- en lichaamgerichte therapieën zoals Hechtingsgerichte EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing) zo goed van pas. EMDR helpt om traumatische herinneringen op hersen- en lichaamsniveau te verwerken, waardoor de emotionele lading van die ervaringen vermindert. Wanneer EMDR wordt ingezet met een hechtingsperspectief, richt het zich niet alleen op het latere trauma, maar traceert het terug naar de oorsprong van de overlevingsreactie.
Bijvoorbeeld, iemand die in zijn kindertijd emotionele verwaarlozing heeft ervaren en daarna een pijnlijke breuk meemaakt, voelt misschien niet alleen verdriet—hij voelt zich verlaten, waardeloos en onveilig. Deze reacties gaan niet alleen over de breuk. Het zijn echo’s van de vroege hechtingswond. EMDR helpt de lading niet alleen van het recente trauma te verwijderen, maar ook van de oorspronkelijke ervaring, waardoor het herstel vollediger en langduriger wordt.
Waarom “Er Gewoon Over Praten” Niet Genoeg Is
Veel van mijn cliënten zeggen: “Ik heb hier al zoveel over gepraat—ik begrijp waar het vandaan komt, maar ik voel het nog steeds in mijn lichaam.” Dat komt omdat je niet kunt denken je uit een zenuwstelsel dat getraind is om te overleven. Vroeg trauma leeft in het lichaam—in de impliciete herinneringen die niet reageren op logica. Therapieën die de verbinding tussen hersenen en lichaam gebruiken (zoals EMDR, somatische ervaring en parts work) helpen om de emotionele en fysieke indrukken te veranderen die praattherapie alleen misschien niet bereikt.
Versnellen van Genezing door Intensieve Sessies
Voor cliënten die dieper willen gaan en hun genezing willen versnellen, bied ik EMDR-intensieve sessies aan—meestal twee sessies van 90 minuten per week. Dit formaat stelt ons in staat om consistent met het zenuwstelsel te werken, wat de symptomen in minder tijd aanzienlijk kan verminderen. Deze intensieve sessies zijn bijzonder effectief bij het werken met ontwikkelings- of hechtingstrauma, omdat het zenuwstelsel zowel veiligheid als herhaling nodig heeft om nieuwe ervaringen te integreren. Wanneer we teruggaan naar fundamentele herinneringen van angst of verlatenheid op een veilige, gereguleerde manier, creëren we de voorwaarden voor echte herbedrading—en verlichting die niet verdwijnt na een paar goede weken.
Genezing Betekent Teruggaan—Maar Niet Blijven Hangen
Het kan beangstigend zijn om oude pijn te herbeleven. Maar met de juiste ondersteuning betekent dit werk niet het herbeleven van het verleden—het betekent het herverwerken zodat je zenuwstelsel het niet langer alleen hoeft te dragen. Als je je afvraagt waarom genezing nog steeds incompleet voelt, of waarom grote emoties steeds getriggerd worden door ogenschijnlijk kleine dingen, kan het tijd zijn om dieper te kijken. Niet alleen naar wat er gebeurde, maar ook naar wat je vroegste relaties je leerden te verwachten—en hoe we dat samen kunnen veranderen.
Over de Auteur
Dr. Pauline Chiarizia is een psycholoog die gespecialiseerd is in trauma en eetstoornissen. Ze biedt online therapie en EMDR aan voor individuen die bereid zijn zichzelf dieper te verkennen en te begrijpen, zich te bevrijden van destructieve patronen die hun zelfvertrouwen en relaties beïnvloeden, en te herstellen van burn-out. Dr. Chiarizia richt zich op het helpen van cliënten om veerkracht op te bouwen, zelfvertrouwen te ontwikkelen en het vertrouwen te krijgen om de uitdagingen van het leven aan te gaan. Haar aanpak stelt cliënten in staat om met tegenspoed om te gaan en tegelijkertijd volledig aanwezig te zijn voor momenten van vreugde, liefde en verbinding.
Maak een afspraak voor je therapiesessie