Veel mensen koppelen onbewust hun eigenwaarde aan hun vermogen om dingen te bereiken. Ze duwen zichzelf steeds verder, denkend dat hun waarde afhankelijk is van prestaties. Deze drang, vaak gezien als ambitie of perfectionisme, komt vaak voort uit een dieper liggende wond: emotionele verwaarlozing in de kindertijd.
Opgroeien Zonder Onvoorwaardelijke Erkenning
Kinderen die opgroeien in omgevingen waar liefde en aandacht afhankelijk zijn van wat ze doen, leren hun eigenwaarde te koppelen aan wat ze bereiken. In zulke omgevingen worden prestaties de belangrijkste manier om affectie en bevestiging te krijgen. Om de band met hun verzorgers te behouden, leren kinderen te presteren en “liefde te verdienen”.
Als volwassene blijft dit patroon vaak bestaan. Productiviteit wordt een overlevingsmechanisme, en identiteit wordt opgebouwd rondom resultaten, niet wie je werkelijk bent. Men begint te geloven: Als ik niet succes heb, ben ik niets waard.
De Eindeloze Zoektocht Naar Prestaties
In mijn praktijk zie ik vaak cliënten die vastzitten in deze cyclus: altijd meer doen, altijd zichzelf bewijzen. Maar diep van binnen vragen ze zich af: Zou ik nog geliefd zijn als ik niets deed? of Voor wie werk ik eigenlijk zo hard?
Achter die energie ligt vaak een wanhoop om een emotionele leegte te vullen. De behoefte aan externe bevestiging overschaduwt vaak de werkelijke verlangens.
Wanneer Succes Essentieel Wordt… en Falen Ondraaglijk
Er is niets mis met het nastreven van doelen. Maar wanneer elke prestatie gekoppeld is aan acceptatie, wordt de druk te groot. Falen is dan niet zomaar een tegenslag; het voelt als een bedreiging voor wie je bent. Het gevoel dat je niets bent zonder succes kan diepe distress veroorzaken.
Deze gedachten zijn vaak onbewust, maar ze beïnvloeden ons gedrag. We worden bang om te vertragen, omdat we ons afvragen: Wie ben ik echt als ik niet presteer? En zal ik nog wel geliefd zijn?
De Impact op Relaties: Angst om Anderen Teleur te Stellen
Deze verbinding tussen prestaties en zelfwaarde beïnvloedt ook onze relaties. We kunnen bang zijn om liefde of respect te verliezen als we niet slagen of onze rol van sterke, betrouwbare persoon niet meer kunnen vasthouden.
Deze stille angst veroorzaakt emotionele uitputting. We blijven doorgaan, niet uit passie, maar uit angst om afgewezen of gezien te worden als een mislukking.
Wat Als Je Het Anders Zou Doen?
Wanneer onze doelen echt in lijn zijn met wie we zijn, worden successen werkelijk voedend en zijn mislukkingen geen bedreiging voor onze identiteit. We beginnen te zien dat tegenslagen kansen voor groei zijn, geen bewijzen van ontoereikendheid.
We kunnen dan meer constructieve vragen stellen:
-
Wat heb ik hiervan geleerd?
-
Wat zegt dit over mijn behoeften?
-
Doe ik dit voor mezelf, of om erkend te worden?
Succes Opnieuw Definiëren
Mensen die trauma’s hebben ervaren, ontwikkelen vaak een grote veerkracht. Ze kunnen blijven doorgaan, ongeacht de omstandigheden. Maar die overlevingsreflex kan een valstrik zijn. Alles kunnen doen betekent niet dat je het moet doen. Achter die kracht ligt vaak de angst om stil te staan, want stilstaan betekent dat je emoties onder ogen moet zien.
De echte vraag is: Helpt dit tempo mij nog?
Wie ben ik zonder de sterke, succesvolle façade?
Ware Zelfzorg: Een Diepe Verbintenis
Voor velen voelt rust nemen als falen. Maar zelfzorg is meer dan af en toe iets leuks doen. Het is een diepe verbintenis met jezelf, een keuze om je fysieke en emotionele behoeften serieus te nemen.
Mensen met trauma hebben vaak geleerd om de signalen van hun lichaam te negeren. Ze blijven doorgaan, zelfs als ze uitgeput zijn. Want vertragen betekent voelen, en dat kan eng zijn. Maar het is ook de enige weg naar echte genezing.
Begin Hier: Eerlijke Reflectie
Stel jezelf deze vragen:
-
Waarom jaag ik dit doel na?
-
Is dit mijn eigen verlangen, of probeer ik iets te bewijzen?
-
Wat zou ik van mezelf denken als ik zou falen?
-
Mag ik geliefd zijn, ook als ik niets bereik?
Uit de cyclus van externe bevestiging stappen is de weg naar een leven dat echt in lijn is met wie jij bent. Dáár ligt het echte succes.
Over de auteur
Dr. Pauline Chiarizia is psycholoog en gespecialiseerd in emotionele trauma’s, vooral die uit de kindertijd of in relaties, en in eetstoornissen. Ze biedt online therapie aan, waaronder EMDR, voor mensen die zichzelf beter willen begrijpen, vastzittende patronen willen doorbreken, meer zelfvertrouwen willen opbouwen en zich weer goed willen voelen in hun lichaam en in contact met anderen. Ze helpt haar cliënten om sterker in het leven te staan, meer vertrouwen in zichzelf te krijgen en beter om te gaan met moeilijke momenten. Haar aanpak richt zich op het helen van oude pijn, maar ook op het leren genieten van momenten van liefde en vreugde.